Wanneer in een woning, lokaal of op een bijbehorend perceel drugs worden verkocht, verstrekt of afgeleverd, dan wel aanwezig zijn, heeft de burgemeester de bevoegdheid om bestuursdwang toe te passen. Ook als stoffen of voorwerpen voorhanden zijn om onder meer drugs te bereiden of te telen, heeft de burgemeester deze bevoegdheid. Het is daarbij niet relevant of er overlast is of dat de openbare orde wordt verstoord; de enkele overtreding van de Opiumwet geeft de burgemeester deze bevoegdheid. In de praktijk bestaat bestuursdwang veelal uit de tijdelijke sluiting van een woning, lokaal of perceel.
Deze bevoegdheid staat in artikel 13b van de Opiumwet en wordt ook wel de Wet Damocles genoemd.
Noodzaak van een sluiting
Voor het toepassen van bestuursdwang moet de burgemeester toetsen in hoeverre de sluiting van een woning noodzakelijk is ter bescherming van het woon- en leefklimaat bij de woning en het herstel van de openbare orde. Dit dient te worden gedaan aan de hand van de ernst en omvang van de overtreding. Hierbij zijn onder meer de volgende omstandigheden van belang:
- Hoeveelheid en soort drugs: hoe groter de hoeveelheid drugs, hoe eerder er noodzaak is om over te gaan tot (tijdelijke) sluiting. Dit geldt ook als er harddrugs worden aangetroffen.
- Recidive: in geval van herhaling is het sluiten van een woning passender.
- Locatie van de woning: als de betreffende woning in een kwetsbare woonwijk ligt, is sluiting noodzakelijker.
- Feitelijke handel in de woning: als er een handelshoeveelheid drugs wordt aangetroffen in de woning, dan kan worden aangenomen dat de woning een rol vervult binnen de drugshandelketen en is sluiting noodzakelijker. Feitelijke handel kan ook worden aangenomen op grond van andere omstandigheden, zoals politiewaarnemingen en het aantreffen van een spullen die hiermee samenhangen.
Evenredigheid
Sluiting kan noodzakelijk zijn, maar het moet ook evenredig zijn. De volgende omstandigheden zijn hierbij onder meer van belang:
- Verwijtbaarheid: persoonlijke verwijtbaarheid is niet vereist voor toepassing van de Wet Damocles. Een strafrechtelijke procedure staat hier overigens los van. De verwijtbaarheid kan wél een rol spelen bij de vraag of sluiting evenredig is: als belanghebbende(n) niets verweten kan worden, kan sluiting in sommige gevallen onevenredig zijn.
- Gevolgen van de sluiting: het sluiten van een woning is een zware maatregel voor belanghebbende(n). De bewoners dienen immers de woning te verlaten en zullen (tijdelijk) huisvesting elders moeten vinden. In bepaalde gevallen kan dit onevenredig zijn en zal voor een minder zware maatregel moeten worden gekozen.
- Aanwezigheid van minderjarige kinderen: de aanwezigheid van minderjarige kinderen staat sluiting van een woning in principe niet in de weg. Wel kan het een omstandigheid zijn waardoor sluiting onevenredig is.
Beleidsregels (Damocles beleid)
Veel gemeenten hebben beleidsregels vastgesteld over hoe wordt omgegaan met de bevoegdheid om woningen, lokalen of percelen (tijdelijk) te sluiten op grond van de Opiumwet. Daarnaast moeten gemeenten rekening te houden met het evenredigheidsbeginsel. Bij het opleggen van een last onder bestuursdwang kan niet worden volstaan met de enkele verwijzing naar de beleidsregel. Per geval moet de burgemeester een belangenafweging maken en motiveren waarom de maatregel noodzakelijk, geschikt en in het concrete geval evenwichtig is.
Advies en hulp bij sluiting door de burgemeester
De advocaten en adviseurs van Vijverberg kunnen u adviseren over de bevoegdheden die een burgemeester heeft voor het sluiten van panden. Zij kunnen u helpen om te beoordelen of er voldaan wordt aan alle voorwaarden om een woning, lokaal of bijbehorend perceel te sluiten. Ook staan onze advocaten en adviseurs voor u klaar bij een bestuursrechtelijke procedure bij de rechtbank of de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.
