Handhaving in het omgevingsrecht

Handhaving is een essentieel onderdeel van het omgevingsrecht. Het zorgt ervoor dat de regels in bijvoorbeeld het omgevingsplan ook echt worden nageleefd. Denk aan situaties waarin zonder vergunning wordt gebouwd of in strijd met het omgevingsplan wordt gehandeld. Gemeenten krijgen hier steeds vaker mee te maken, vaak ook naar aanleiding van handhavingsverzoeken van burgers.

Wat regelt de Omgevingswet over handhaving? 

Hoofdstuk 18 van de Omgevingswet bevat de regels over toezicht en handhaving. Bestuursorganen krijgen hierin bevoegdheden om op te treden bij overtredingen. De belangrijkste sancties zijn:

• bestuursdwang;
• een last onder dwangsom;
• het intrekken van een begunstigende beschikking.

Deze maatregelen zijn gericht op het herstel van de rechtmatige situatie. Tegelijkertijd kunnen ze voor betrokkenen ingrijpend zijn. Sinds de toeslagenaffaire is er terecht meer aandacht voor de belangen van de burger. Het bestuursorgaan moet steeds beoordelen of de sanctie wel evenredig is. 

Moet u altijd handhaven? 

In principe moet u altijd handhaven. De zogenaamde 'beginselplicht tot handhaving' betekent dat een gemeente in actie moet komen als sprake is van een overtreding of als daar een gemotiveerd verzoek toe is gedaan. Alleen in bijzondere gevallen kan worden afgezien van handhaving. Bijvoorbeeld als legalisatie van de situatie op korte termijn te verwachten is of als er sprake is van andere uitzonderlijke omstandigheden. Belangrijk is dat het bestuursorgaan goed onderbouwt waarom wél of juist níet wordt opgetreden.

Evenwichtige handhaving 

Een besluit tot handhaving moet niet alleen juridisch kloppen, maar ook passen bij de omstandigheden. Dat vraagt om maatwerk. Toets daarom altijd of handhaving in het specifieke geval noodzakelijk en proportioneel is. Het algemeen belang is belangrijk, maar mag in uitzonderlijke gevallen wijken voor zwaarder wegende belangen van de betrokkene.

Ondersteuning nodig? 

Heeft u een verzoek tot handhaving ontvangen? Of twijfelt u of u moet optreden? Onze advocaten en adviseurs denken graag met u mee. Onze specialisten volgen de rechtspraak hierover op de voet en adviseren over een zorgvuldige afweging. We helpen bij het opstellen van handhavingsbeleid, beoordelen of sprake is van een bijzonder geval en bieden procesvertegenwoordiging als handhaving leidt tot bezwaar of beroep.

Meer weten? Bel ons gerust op 079 - 3631919 voor een vrijblijvend adviesgesprek.