In de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) staat wanneer er voor een activiteit een omgevingsvergunning nodig is. Zo is in veel gevallen een omgevingsvergunning nodig om te mogen bouwen, als het voorgenomen gebruik van een grond of bouwwerk in strijd is met het bestemmingsplan, voor het oprichten van een inrichting of voor veranderingen aan een beschermd monument.
Omgevingsvergunning voor bouwen
Het is verboden om zonder vergunning een project uit te voeren als dat bestaat uit het geheel of gedeeltelijk bouwen van een bouwwerk. Ook is het in stand laten van een bouwwerk dat zonder omgevingsvergunning is gebouwd, verboden.
De criteria waaraan getoetst wordt of een omgevingsvergunning voor bouwen kan worden verleend, staan opgesomd in de Wabo. Zo moet aannemelijk zijn dat voldaan wordt aan de voorschriften van het Bouwbesluit 2012 en de Bouwverordening. Ook mag het bouwplan niet in strijd zijn met o.a. het bestemmingsplan en de redelijke eisen van welstand.
Er is een aantal uitzonderingen op het verbod om te bouwen zonder omgevingsvergunning. Deze omgevingsvergunningvrije bouwactiviteiten staan opgesomd in bijlage II bij het Besluit omgevingsrecht (Bor). Voorbeelden van vergunningvrije bouwactiviteiten zijn erfbebouwing op het achtererf, dakkapellen, erfafscheidingen en dakramen. Het is echter mogelijk dat wel een omgevingsvergunning nodig is voor een andere activiteit, bijvoorbeeld als het bouwen in strijd met het bestemmingsplan is. Bovendien moet bij vergunningvrij bouwen wel voldaan worden aan de regels uit het Bouwbesluit 2012 en het burenrecht uit het Burgerlijk Wetboek. Vergunningvrij is dus niet regelvrij.
Heeft u vragen over de criteria of uitzonderingen voor een omgevingsvergunning voor bouwen? Neem dan contact met ons op. Onze adviseurs en advocaten omgevingsrecht adviseren u graag.
Omgevingsvergunning voor handelen in strijd met het bestemmingsplan
Als het gebruik van gronden of bouwwerken in strijd is met een bestemmingsplan, is een omgevingsvergunning verplicht. Het ‘gebruik’ omvat tevens het slopen van bouwwerken, het aanleggen van werken, geen bouwwerken zijnde en het feitelijk gebruik van gronden en gerealiseerde bouwwerken.
In de Wabo staan drie gevallen opgesomd waarin een omgevingsvergunning kan worden verleend voor een activiteit die strijdig is met het bestemmingsplan:
- met toepassing van de in het bestemmingsplan of de beheersverordening opgenomen regels inzake afwijking (de zogenoemde binnenplanse afwijking);
- in de bij algemene maatregel van bestuur (het Besluit omgevingsrecht) aangewezen gevallen (ook bekend als de kruimelgevallenregeling);
- in overige gevallen, indien de motivering van het besluit een goede ruimtelijke onderbouwing bevat.
Voor alle drie gevallen geldt dat het niet in strijd mag zijn met een goede ruimtelijke ordening. In de ruimtelijke onderbouwing moet de gemeente onder meer ingaan op de wijze waarop rekening is gehouden met de gevolgen die de activiteit heeft voor de waterhuishouding (watertoets) en moet de gemeente inzicht geven in de (economische) uitvoerbaarheid van de activiteit waarvoor een omgevingsvergunning is gevraagd.
Ook wanneer het gebruik van gronden of bouwwerken in strijd is met een beheersverordening, een exploitatieplan, algemene regels van het Rijk en de provincie of een voorbereidingsbesluit, is een omgevingsvergunning verplicht.
Omgevingsvergunning onder de Omgevingswet
In de Omgevingswet komen toestemmingen op het terrein van de fysieke leefomgeving samen. De vergunningplicht, zoals nu opgenomen in de Wabo, wordt aangevuld met de vergunningplicht uit de Waterwet, Ontgrondingenwet, (gedeeltelijk) de Spoorwegwet, de Wet bodembescherming en vergunningen op basis van hoofdstuk 10 van de Wet milieubeheer.
De vergunning voor bouwen wordt gesplitst in een bouwtechnische vergunning en een vergunning voor een omgevingsplanactiviteit. Of voor een bouwactiviteit een omgevingsvergunning nodig is, wordt in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) bepaald. Daarnaast kan de gemeente in het omgevingsplan een vergunningplicht opnemen voor het bouwen en in stand laten van bouwwerken. Dit is dan een vergunningplicht voor een omgevingsplanactiviteit.
Advies over een omgevingsvergunning
Vijverberg Advocaten & Adviseurs is gespecialiseerd in het omgevingsrecht. Wij adviseren u graag over de vraag of voor een bepaalde activiteit een vergunning nodig is, aan welke voorschriften moet worden voldaan en welke voorbereidingsprocedure van toepassing is. Ook voor hulp bij het optimaliseren van het vergunningverleningsproces, al dan niet in het kader van de komst van de Omgevingswet en voor vragen over rechtsbescherming of juridische bijstand in procedures bij de bestuursrechter kunt u terecht bij onze specialisten.
Onze advocaten en adviseurs verzorgen ook cursussen omgevingsrecht waarmee zij uw organisatie meenemen in alle actualiteiten. Denk daarbij aan wat de invoering van de nieuwe Omgevingswet inhoudt voor het opstellen en verlenen van vergunningen en welke aandachtpunten daarbij belangrijk zijn.
