De Participatiewet biedt verschillende mogelijkheden om mensen te ondersteunen bij het vinden en behouden van werk.
Instrumenten die het aanbieden van een arbeidsovereenkomst makkelijker maken
Loonkostensubsidie
Het meest in het oog springende instrument van de Participatiewet is de loonkostensubsidie. De loonkostensubsidie compenseert de verminderde productiviteit van de werknemer. Voorwaarde voor loonkostensubsidie is dat de werknemer behoort tot de doelgroep loonkostensubsidie. UWV stelt vast of sprake is van een afstand tot de arbeidsmarkt, waarna de persoon wordt ingeschreven in het doelgroep register dat door UWV beheerd wordt.
De reikwijdte van de loonkostensubsidie wordt vanaf 1 juli 2023 uitgebreid. Mensen die door gemeente aan een dienstbetrekking zijn geholpen vallen buiten de doelgroep loonkostensubsidie, maar kunnen toch verminderd productief blijken waardoor zij met voltijdwerk niet het wettelijk minimumloon verdienen. Tot 6 maanden na de start van het dienstverband kunnen zij daarom alsnog een beroep doen op de loonkostensubsidie.
De loonkostensubsidie maakt het aantrekkelijker voor een reguliere werkgever om iemand met een arbeidsbeperking aan te nemen. De werkgever betaalt zijn werknemer het cao-loon of ten minste het toepasselijke wettelijk minimumloon en de gemeente verstrekt loonkostensubsidie (max. 70% van het wettelijke minimumloon) aan de werkgever. De hoogte van de subsidie wordt bepaald op basis van een loonwaardebepaling. Dat is een onderzoek op de werkplek waarbij de loonwaarde van werknemer met een arbeidsbeperking ten opzichte van een werknemer zonder beperking wordt gemeten en vastgesteld.
Proefplaatsing en participatieplaatsen (werken met behoud van uitkering)
Personen die een uitkering ontvangen op basis van de Participatiewet kunnen 2 jaar (met mogelijkheid van verlenging) werkervaring opdoen in werkzaamheden die niet regulier zijn. Dit wordt een participatieplaats genoemd. Binnen deze 2 jaar kunnen maximaal 6 maanden buiten beschouwing gelaten worden als er een reëel uitzicht is op een dienstbetrekking bij degene bij wie de werkzaamheden verricht worden. Het moet gaan om additionele (extra) werkzaamheden enhet werken met behoud van uitkering mag niet leiden tot verdringing van reguliere werknemers op de arbeidsmarkt. Vaak bieden SW-bedrijven of gemeenten dit ‘werken met behoud van uitkering’ aan. De uitkeringsgerechtigde krijgt een premie als hij gedurende zes maanden voldoende heeft meegewerkt aan het vergroten van zijn kans op inschakeling in het arbeidsproces.
Ook kunnen personen die een uitkering ontvangen op basis van de Participatiewet een proefplaats krijgen voor minimaal 2 en maximaal 6 maanden. Deze vindt plaats met behoud van uitkering en met het oog op het aangaan van een dienstbetrekking met de werkgever.
No-risk polis
De no-risk polis biedt de werkgever dekking tegen het risico van loondoorbetaling bij ziekte. Een werknemer die onder de dekking van de no-riskpolis valt heeft bij ziekte recht op een ziektewetuitkering door UWV. De ziektewetuitkering compenseert de loonkosten voor de werkgever bij ziekte. Daarnaast wordt de werkgever gevrijwaard voor de kosten van het WGA-risico.
Instrumenten die bevorderen dat de werknemer zijn werk behoudt
Persoonlijke ondersteuning
Er zijn twee vormen van persoonlijke ondersteuning. Dit zijn de jobcoach en een intern werkbegeleider. Beiden vormen van ondersteuning bieden persoonlijke begeleiding aan op de werkplek.
De begeleiding kan bestaan uit het aanwezig zijn bij voorbesprekingen, helpen bij het inwerken, het begeleiden op de werkvloer en een persoonlijke handleiding maken voor de werknemer. De jobcoach is hierbij een externe en ingehuurde deskundige. Hier heeft men wettelijk recht op. De intern werkbegeleider is een directe collega die ondersteuning op de werkvloer verlenen. De jobcoach kan door de werknemer bij UWV worden aangevraagd. De gemeente kan subsidie verstrekken aan de werkgever voor de inzet van persoonlijke ondersteuning.
Voorzieningen schrijf- of gebarentolk
Deze voorziening ziet op het ondersteunen van personen met een auditieve beperking door middel van het bekostigen van tolkvoorzieningen
Meeneembare hulpmiddelen
Bijvoorbeeld hoortoestellen en ringleidingen, hulpmiddelen voor dyslexie in de onderwijssituatie, een smartphone of computer.
Vrijlatingsregeling
Werknemers die tot de doelgroep loonkostensubsidie behoren en in deeltijd werken komen in aanmerking voor een vrijlating van inkomsten. Vermogens- en inkomensbestanddelen waarover een uitkeringsgerechtigde kan beschikken worden dan niet meer tot de middelen gerekend, waardoor het werken in deeltijd loont. Een werknemer komt in aanmerking als deze vanuit de bijstandsuitkering met loonkostensubsidie gaat werken. Deze vrijlating geldt voor de duur van 12 maanden, maar kan verlengd worden voor onbepaalde tijd als uitbreiding van uren niet mogelijk is. Zodra de uren uitgebreid kunnen worden, stopt de verlenging.
Instrumenten op grond van andere regelgeving (uitgevoerd door UWV of de belastingdienst)
Vervoer woon-werk
Voor het vervoer naar het werk kan een voorziening aangevraagd worden. Denk hierbij aan een vergoeding voorreiskosten, een vergoeding voor een bruikleenauto of een vergoeding vooreen aanpassing aan de auto of fiets.De aanvraag kan bij UWV worden ingediend.
Loonkostenvoordeel (LKV)
De werknemer kan een doelgroep verklaring LKV aanvragen bij de gemeente of UWV. Het loonkostenvoordeel wordt door de Belastingdienst bij de vast te stellen loonheffing verrekend.
Aanpassing werkplek
De werkgever kan bij UWV een vergoeding aanvragen voor niet-meeneembare aanpassingen op de werkplek of in het bedrijf. Voorbeelden hiervan zijn een aangepast toilet, een traplift of een aangepaste werkplek.
