Op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) kan iedereen een verzoek om informatie indienen bij een overheidsorgaan. Daarnaast bepaalt de Wob dat overheidsorganen in het belang van een goede en democratische bestuursvoering ook uit zichzelf informatie verschaffen. De Wob kent dan ook twee vormen van openbaarmaking, namelijk actieve openbaarmaking en passieve openbaarmaking.
Actieve en passieve openbaarmaking in de zin van de Wob
Actieve openbaarmaking is openbaarmaking zonder dat daar een verzoek aan ten grondslag ligt. Het bestuursorgaan verschaft uit zichzelf informatie over haar eigen beleid, zodra dat in het belang is van een goede en democratische bestuursvorming. Het bestuursorgaan moet deze informatie in een begrijpelijke vorm verschaffen zodat het zoveel mogelijk belanghebbende en belangstellende burgers bereikt.
Passieve openbaarmaking is openbaarmaking van informatie op verzoek van een burger of bedrijf. Een ieder kan een verzoek om informatie neergelegd in documenten indienen. Er worden aan het Wob-verzoek verder geen bijzondere eisen gesteld, het verzoek is vormvrij. Het verzoek mag zowel mondeling als schriftelijk worden ingediend. Voor het indienen van een Wob-verzoek hoeft niet te worden aangegeven wat het belang daarbij is.
Wob en dwangsom
Op de Wob is de Wet dwangsom (paragraaf 4.1.3.2 van de Algemene wet bestuursrecht) niet van toepassing. Als niet binnen de beslistermijn van vier weken (eventueel te verlengen met vier weken) is beslist op het Wob-verzoek, verbeurt het bestuursorgaan dus geen dwangsom. Wel kan de verzoeker bezwaar maken tegen het niet (tijdig) beslissen op het Wob-verzoek of rechtstreeks beroep instellen bij de bestuursrechter. Dat kan tot een veroordeling in de proceskosten en betaling van het griffierecht leiden. Het blijft dus zaak om het Wob-verzoek voortvarend af te handelen.
Wob en misbruik van recht
Omdat voor het indienen van een Wob-verzoek de burger geen belang hoeft aan te geven, zal van misbruik van bevoegdheid niet snel sprake zijn. Als echter uit het gedrag van de verzoeker is af te leiden dat in het geheel geen openbaarmaking aan een ieder is beoogd maar bewust Wob-verzoeken worden ingediend om geldsommen te incasseren, kan er toch sprake zijn van misbruik van recht.
Tips voor het efficiënt afhandelen van Wob-verzoeken
Voor het efficiënt afhandelen van Wob-verzoeken is van belang dat uw administratieve proces goed is ingericht. Zorg ervoor dat informatie van verschillende afdelingen gestructureerd is opgeslagen en er een helder aanspreekpunt is op de betreffende afdeling. Ook is van belang dat binnen de organisatie bekend is dat overheidsinformatie in principe openbaar is en iedere burger daar om kan vragen zonder daarvoor een belang te hoeven aangeven.
Elektronisch een verzoek indienen (per fax of e-mail) mag, maar die mogelijkheid kan door het bestuursorgaan worden uitgesloten. Om te voorkomen dat Wob-verzoeken niet of niet tijdig worden herkend, verdient het aanbeveling daarvoor één loket te openen, bijvoorbeeld door deze alleen in behandeling te nemen als het verzoek per post is ingediend. Het bestuursorgaan dient dan kenbaar te maken dat de elektronische weg is gesloten, bijvoorbeeld door dit op de website te plaatsen. Ook kan er voor worden gekozen op de website aan te geven dat Wob-verzoeken naar een speciaal daarvoor ingericht e-mailadres dienen te worden verzonden.
Een Wob-verzoek moet binnen vier weken worden afgehandeld. Is het Wob-verzoek omvangrijk of compex, dan kunt u de beslistermijn met vier weken verlengen. Is het Wob-verzoek te algemeen of te vaag gesteld, dan kunt u de indiener om een nadere specificatie vragen. De beslistermijn wordt dan opgeschort totdat de nadere specificatie is gegeven.
Vijverberg kan u ondersteunen met advies over een efficiënte afhandeling van Wob-verzoeken of over de vraag of sprake is van misbruik van de Wob. Bel ons (079 - 3631919). Wij helpen u graag.
