Nadeelcompensatie in het omgevingsrecht

De overheid kan rechtmatig handelen en toch schade veroorzaken. In sommige gevallen hoeft die schade niet voor rekening van de benadeelde te blijven. Dan is er sprake van nadeelcompensatie. De basisregels daarvoor staan in de Algemene wet bestuursrecht, maar binnen het omgevingsrecht gelden aanvullende bepalingen uit de Omgevingswet. Die gaan voor.

Wanneer bestaat recht op nadeelcompensatie?

Iedereen kan te maken krijgen met schade door overheidsmaatregelen. Denk aan inkomstenderving door langdurige wegafsluitingen of waardevermindering van een woning door een nieuw project in de buurt. Als die schade groter is dan wat ‘normaal’ is in een samenleving, kan een verzoek tot nadeelcompensatie worden ingediend. 

De schade moet wel goed onderbouwd worden. Bij waardevermindering van een woning bijvoorbeeld, wordt gekeken naar de waarde vóór en na het besluit. In sommige gevallen schakelt de gemeente een deskundige taxateur in om de schade te bepalen, zeker als specialistische kennis vereist is.

Normaal maatschappelijk risico en het forfait

Niet alle schade komt voor vergoeding in aanmerking. Alleen als de schade groter is dan het normaal maatschappelijk risico, en iemand aantoonbaar onevenredig zwaar wordt getroffen, kan een tegemoetkoming worden toegekend. Voor veelvoorkomende schade, zoals waardedaling van onroerend goed, geldt onder de Omgevingswet een standaarddrempel van 4%. Dat deel komt dus sowieso voor eigen rekening.

Wat zijn erkende schadeoorzaken?

De Omgevingswet noemt een limitatieve lijst van besluiten die voor nadeelcompensatie in aanmerking komen. Dat zijn bijvoorbeeld besluiten over het vaststellen of wijzigen van een omgevingsplan, het verlenen of weigeren van een vergunning, of het nemen van een projectbesluit. Andere besluiten, zoals een omgevingsvisie, vallen hier niet onder.

Wanneer kun je een aanvraag indienen?

In de meeste gevallen mag een aanvraag worden ingediend zodra het besluit is genomen. Maar bij vergunningsplichtige activiteiten geldt: de schadeveroorzaker is het besluit op de vergunning zelf, niet het plan dat de vergunning mogelijk maakte. Bij vergunningsvrije activiteiten geldt het begin van de uitvoering of de indiening van een melding als startpunt voor een verzoek.

Overeenkomst bij particuliere initiatieven

Komt de schade voort uit een ontwikkeling op initiatief van een particulier? Dan kan de overheid een schadevergoedingsovereenkomst afsluiten met de initiatiefnemer. Zo kunnen de kosten (gedeeltelijk) worden doorgelegd naar degene die verantwoordelijk is voor de activiteit.

Onze aanpak

Onze specialisten in nadeelcompensatie staan klaar om u te helpen. Of het nu gaat om de beoordeling van een verzoek, het inschakelen van deskundigen of het afsluiten van een schadevergoedingsovereenkomst. Wij kunnen ook vooraf risico’s in beeld brengen met een nadeelcompensatiescan van mogelijke scenario’s. Zo kunt u beter sturen op kosten en verwachtingen bij projecten.

Meer weten? Bel ons gerust op 079 - 3631919 voor een vrijblijvend adviesgesprek.