Diensten van algemeen economisch belang

Er is geen sprake van een steunmaatregel wanneer de overheid een marktconforme vergoeding betaalt voor een aan haar geleverd product of een geleverde dienst. Een vergelijkbare situatie doet zich voor wanneer de overheid het noodzakelijk acht dat voor haar burgers diensten worden verricht die niet door 'de markt' worden opgepakt. In dat geval is sprake van 'marktfalen". De overheid kan dan aan een onderneming de opdracht geven die diensten te verzorgen voor haar burgers.

Altmark-criteria

In het Altmark-arrest heeft het Hof van Justitie prejudiciële vragen beantwoord over het verlenen van compensatiesteun voor het aanbieden van een DAEB. De vragen betroffen het compenseren van een onderneming voor het aanbieden van niet-rendabel lijnvervoer met bussen. In het arrest legt het Hof uit hoe een overheidsorganisatie een DAEB kan financieren zonder dat er sprake is van staatssteun. De compensatiebenadering van het Hof van Justitie in het Altmark-arrest bestaat uit vier cumulatieve voorwaarden:

1. De begunstigde onderneming moet met een DAEB zijn belast en de DAEB moet daarbij duidelijk zijn omschreven;
2. Er moeten vooraf objectieve en transparante paramaters voor de berekening van de compensatie vast zijn gesteld;
3. Er mag geen sprake zijn van overcompensatie, en;
4. De uitvoerende onderneming moet via een openbare aanbesteding of op basis van een benchmark zijn geselecteerd.

Een decentrale overheid dient de vier Altmark-criteria te gebruiken om te beoordelen of het verlenen van compensatie voor de uitvoering van een DAEB staatssteun oplevert. Er is geen sprake van staatssteun als aan alle vier Altmark-criteria is voldaan. Aanmelding van compensatiesteun voor DAEB bij de Europese Commissie is in dat geval dan ook niet nodig.

Dit betekent dat als aan één van de vier Altmark-criteria niet voldaan is, er wel sprake is van staatssteun.

Belasting met DAEB

De begunstigde onderneming moet dus daadwerkelijk belast zijn met de uitvoering van de openbare dienstverplichtingen. Dit dient te worden gedaan met een aanwijzingsbesluit, ook wel een toewijzingsbesluit. Een aanwijzingsbesluit is in beginsel vormvrij, maar moet wel een ‘dwingend juridisch karakter’ hebben. Decentrale overheden hebben veel vrijheid bij het opstellen van een dergelijk besluit.

Het aanwijzingsbesluit moet in elk geval de volgende elementen bevatten:

• de omschrijving en de duur van de DAEB-taken;
• een omschrijving van de onderneming die met de DAEB belast is en de sector en regio waarin de onderneming actief is;
• de parameters voor de berekening van de compensatie;
• controle en herzieningsgronden voor de compensatie;
• terugbetalingsregelingen voor overcompensatie.

Ondersteuning door Vijverberg

Wilt u advies over de mogelijkheden een onderneming te belasten met de uitvoering van openbare dienstverplichtingen? Onze specialisten kennen de regelgeving en jurisprudentie en kunnen u adviseren over de invulling van de Altmark-criteria of helpen bij het opstellen van een aanwijzingsbesluit. Vragen? Bel ons op 079 - 3631919 of mail ons.