Overheidsorganisaties worden in toenemende mate geconfronteerd met verzoeken om informatie op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Wij zien dat overheden zich daarbij voortdurend bevinden in een spanningsveld tussen het geven van zo veel mogelijk transparantie, politieke gevoeligheden en krappe beslistermijnen. Het niet verstrekken van informatie moet goed worden gemotiveerd en vereist specialistische kennis van de Wob over vragen als: is sprake van een bestuurlijke aangelegenheid? Zijn uitzonderingsgronden van toepassing?
Uitzonderingsgronden Wob
Als uitgangspunt geldt dat alle informatie van de overheid openbaar is. Er zijn echter verschillende redenen om daar een uitzondering op te maken. Zo zal een bedrijf niet willen dat haar vertrouwelijke bedrijfsgegevens op straat komen te liggen. Burgers zullen het niet op prijs stellen als hun persoonsgegevens zo maar toegankelijk zijn voor iedereen. De Wob kent daarom verschillende uitzonderingsgronden. Op basis hiervan kan het bestuursorgaan weigeren documenten openbaar te maken.
Als sprake is van een absolute uitzonderingsgrond, moet openbaarmaking worden geweigerd. Het gaat dan bijvoorbeeld om documenten die bij openbaarmaking de veiligheid van de Staat in gevaar kunnen brengen, documenten die vertrouwelijke bedrijfs- en fabricagegegevens bevatten of die inbreuk maken op bijzondere persoonsgegevens.
Verder kent de Wob een aantal relatieve uitzonderingsgronden waarbij het bestuursorgaan een belangenafweging dient te maken. Voorbeelden hiervan zijn algemene persoonsgegevens of het voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van natuurlijke of rechtspersonen. Ook valt te denken aan het belang van opsporing of vervolging van strafbare feiten of het effectief uitvoeren van controles, inspecties en het houden van toezicht. Als kan worden gemotiveerd dat deze belangen zwaarder wegen dan het belang van het openbaar zijn van dergelijke documenten, kan openbaarmaking daarvan worden geweigerd.
Documenten die zijn bestemd voor intern beraad en waarin persoonlijke beleidsopvattingen zijn neergelegd, hoeven niet openbaar te worden gemaakt. Ambtenaren zouden zich dan mogelijk minder vrij kunnen voelen hun gedachten en opinies over een bepaald onderwerp op te schrijven, zeker als dat een afwijkende opinie betreft. Om een open en vrije discussie tussen ambtenaren en/of adviseurs niet te belemmeren, is in de Wet openbaarheid van bestuur deze uitzonderingsgrond opgenomen.
Wob en bestuurlijke aangelegenheid
De Wob heeft alleen betrekking op bestaande documenten met informatie over een bestuurlijke aangelegenheid. Van een bestuurlijke aangelegenheid is al snel sprake, aangezien dit begrip betrekking heeft op het openbaar bestuur in al zijn facetten. Dat kan ook de interne organisatie zijn of bijvoorbeeld een met een ambtenaar gesloten vertrekregeling.
Advies Wet openbaarheid van bestuur
Vijverberg adviseert en ondersteunt tal van opdrachtgevers over uiteenlopende vraagstukken inzake de Wob. Onze adviseurs beschikken over deskundigheid en ruime ervaring zodat zij uw organisatie optimaal kunnen ondersteunen. Zij hebben diepgaande kennis over de casuïstiek bij het toepassen van de uitzonderingsgronden en beperkingen van de Wob. Betrouwbaarheid en professionaliteit zijn daarbij sleutelwoorden.
Wet Open Overheid
Op 19 april 2016 is de Wet open overheid door de Tweede Kamer aangenomen. Als de wet ook door de Eerste Kamer komt, zal de Wet open overheid (Woo) de Wob vervangen.
