Voor aangewezen bouwplannen waarvoor een wijziging van het planologische regime vereist is, is de gemeenteraad verplicht om de kosten op de initiatiefnemer te verhalen. Deze kosten staan opgesomd in een kostensoortenlijst in het Besluit ruimtelijke ordening (Bro). De Wet ruimtelijke ordening (Wro) heeft als uitgangspunt dat de gemeenteraad eerst een (vrijwillige) overeenkomst moet proberen te sluiten met de initiatiefnemer over onder andere de kosten. Dit kan in een zogenaamde anterieure overeenkomst.
Wat is een anterieure overeenkomst?
Een anterieure overeenkomst heeft tot doel afspraken vast te leggen tussen u als gemeente en een particuliere partij over het ontwikkelen van een bepaald perceel (grondexploitatie). Een anterieure overeenkomst is een privaatrechtelijke overeenkomst, waarin de exploitant zich verplicht tot het betalen van een bijdrage in de kosten die door de gemeente gemaakt moeten worden om de grondexploitatie mogelijk te maken. Dan gaat het bijvoorbeeld over kosten voor de aanleg van wegen of openbare voorzieningen en kosten voor aanpassing van het bestemmingsplan. Daarom worden dit soort overeenkomsten ook wel kostenverhaalovereenkomsten genoemd.
Verhouding met het exploitatieplan
Een anterieure overeenkomst wordt gesloten voordat een exploitatieplan is vastgesteld. Indien en zolang geen exploitatieplan is vastgesteld, kunnen de in een exploitatieovereenkomst op te nemen financiële eisen verder gaan dan een (toekomstig) exploitatieplan en de kostensoorten uit het Bro. Zodra een exploitatieplan is vastgesteld, moet u bij het sluiten van de overeenkomst rekening houden met het exploitatieplan en wordt gesproken over een posterieure overeenkomst. Het moge duidelijk zijn dat de anterieure overeenkomst meer ruimte biedt aan zowel de gemeente als aan de exploitant om maatwerkafspraken te maken.
Ook regelen van bijdragen aan ruimtelijke ontwikkeling mogelijk
Naast kostenverhaal kunt u in een anterieure overeenkomst afspraken maken over bijdragen aan ruimtelijke ontwikkelingen. Dit is een bijdrage die de gemeente en de initiatiefnemer op basis van vrijwilligheid afspreken. Het gaat hierbij om een bijdrage aan belangrijke, fysieke, maatschappelijke functies als natuur, waterberging, recreatie, infrastructuur, culturele en maatschappelijke voorzieningen e.d.
Kostenverhaal onder de Omgevingswet
Kostenverhaal onder de Omgevingswet is geregeld in de Aanvullingswet grondeigendom (Awg). De anterieure overeenkomst en de plicht tot kostenverhaal blijven behouden. Anders dan onder het huidige stelsel hoeft de exploitatieopzet niet noodzakelijk aan de voorkant klaar te zijn. Het volstaat om vooraf simpele regels te stellen. Dat geeft gemeenten meer ruimte voor flexibiliteit en maatwerk.
Vragen over anterieure overeenkomsten?
Heeft u hulp nodig bij het opstellen van een anterieure overeenkomst? Hoe zorgt u ervoor dat de exploitatiebijdrage overeengekomen en verzekerd is? Wat is het verschil in omvang van kostenverhaal in de anterieure fase en de exploitatieplanfase? Hoever reikt de contractvrijheid voor u als gemeente als eenmaal een exploitatieplan is vastgesteld en wat verandert er allemaal onder de Omgevingswet? Bel ons. Wij helpen u graag.
